Kategori: Makaleler

Tarihin Midesinde Yanma: Geçmişten Günümüze Mide Yanması ve Kaçınılması Gereken Yiyecekler Bir tarihçi olarak her olguya, geçmişin izleriyle yaklaşırım. Mide yanması, tıpkı toplumların geçirdiği sancılı dönüşümler gibi, bedensel bir kırılma noktasıdır. Tarih boyunca insanlar, sofralarına koyduklarıyla kültürlerini şekillendirmiş; ama aynı zamanda kimi zaman bu sofralar, içsel bir yangının da kaynağı olmuştur. Antik Roma’da baharatın gücünü gösterişle birleştiren ziyafetler, bir statü göstergesiydi; ama aynı zamanda mideyi yoran, yanma ve reflüye davetiye çıkaran öğünlerdi. Bugün de modern sofralarımızda benzer bir tablo görüyoruz: hız, haz ve hazır gıdaların hüküm sürdüğü bir çağda, mide yanması yalnızca fiziksel değil, aynı zamanda kültürel bir semptom haline…

Helisel Dişli Çarklar Neden Kullanılır? Toplumsal Bir Analiz Toplumsal yapıları incelerken bir araştırmacı olarak her zaman dikkatimi çeken şey, insanların birbirleriyle ve sistemlerle kurdukları ilişkilerin görünmez ama güçlü bağlantılarıdır. Bu bağlantılar, tıpkı helisel dişli çarkların iç içe geçmiş dönüşlerinde olduğu gibi, hem düzeni hem de sürtüşmeyi içinde barındırır. Mekanik bir kavram olan helisel dişliler, sosyolojik bir bakışla değerlendirildiğinde insan toplumunun karmaşık yapısına dair güçlü bir metafor haline gelir. Peki gerçekten, helisel dişli çarklar neden kullanılır sorusu sadece teknik bir merak mı, yoksa toplumsal bir derinlik mi taşır? Toplumun Mekaniği: Uyum ve Sürtünme Arasındaki Denge Helisel dişli çarklar, düz dişlilere göre…

Tali Ağaç Nedir? Aşk, Strateji ve Empati Ormanında Kaybolanların Rehberi “Tali ağaç mı? O da ne, ormanda yaşayan bir kuzen mi?” diye düşünenlerdenseniz, rahat olun; yalnız değilsiniz. Çünkü bu kavram kulağa hem bilimsel hem de fantastik geliyor. Fakat biraz sabredin, bu yazıda tali ağacı öyle bir anlatacağız ki, sonunda hem gülerek öğrenecek hem de “Vay be, ben bunu biliyormuş gibi yapıyormuşum!” diyeceksiniz. Tali Ağaç: Ormanda Yolunu Bulmaya Çalışan İnsanların Matematiksel Hali Önce konuyu ciddi gibi yapıp sonra bozarak anlatalım: Tali ağaç, grafik teorisinde bir ağacın ana yapısına bağlı ama onun tamamlayıcısı olan alt dallardır. Daha basit bir ifadeyle, bir grafiğin…

Bir Filozofun Penceresinden: Güvence Bedelinin Ontolojisi İnsanoğlu, varoluşunun başından beri güven arayışıyla hareket eder. Güvence kavramı, yalnızca ekonomik ya da hukuki bir terim değil; aynı zamanda insanın varlık kaygısına verdiği rasyonel bir cevaptır. Peki bir güvence bedeli kaç kere ödenir? Bu soru, yüzeyde basit bir finansal işlem gibi görünse de aslında etik, epistemolojik ve ontolojik katmanlarda derin anlamlar taşır. Bir filozofun bakışıyla meseleye yaklaştığımızda, her ödeme bir bilgi, bir değer ve bir varlık ilişkisinin izdüşümüne dönüşür. Etik Perspektif: Sorumluluğun Bedeli Etik düzlemde güvence bedeli bir borç değil, bir sorumluluk ifadesidir. İnsan, yaptığı eylemlerin sonuçlarını üstlenmekle yükümlüdür. Trafik sigortaları, iş kazaları…

Ebru Gündeş Burcu Ne? Yıldızlar, Güç ve Toplumsal Düzen Üzerine Siyasal Bir Okuma Siyaset bilimi çoğu zaman parlamentolarda, anayasalarda ya da seçim sandıklarında aranır. Oysa iktidar, yalnızca kurumların değil, sembollerin, duyguların ve inançların da alanıdır. Astroloji, bu açıdan bakıldığında yalnızca kişisel bir merak değil, toplumsal anlamda bir iktidar haritasıdır. İnsanlar burçlarla kader ararken, aslında güçle, düzenle ve aidiyetle ilişki kurar. Bu bağlamda “Ebru Gündeş burcu ne?” sorusu, yüzeyde bir magazin ilgisi gibi görünse de, derinlerde siyasal bir merakın ifadesidir: Bireylerin kaderini yöneten güç mü, yoksa onlar mı kendi yıldızlarını şekillendirir? Burçlar ve İktidar: Gökyüzünün Hiyerarşisi Bir siyaset bilimci için gökyüzü,…

Kapıkulu Ocağı Hangi Padişah Döneminde Kurulmuştur? Geçmişten Geleceğe Uzanan Bir Vizyon Bazı tarihî sorular vardır ki sadece geçmişe dair bir bilgi değil, aynı zamanda geleceğe dair ipuçları taşır. “Kapıkulu Ocağı hangi padişah döneminde kurulmuştur?” sorusu da bunlardan biri. Evet, bu sorunun yanıtı tarihin sayfalarında net: Kapıkulu Ocağı, Osmanlı Devleti’nin kurucu sultanlarından I. Murad döneminde, 14. yüzyılın ortalarında oluşturuldu. Ancak esas mesele burada bitmiyor. Bu kurumun kökenine bakarken, gelecekte devlet yapıları, güvenlik stratejileri ve toplum düzeni açısından neler öğrenebileceğimizi de sorgulamak gerek. Gelin, geçmişin bu güçlü kurumunu farklı bakış açılarıyla yeniden düşünelim. I. Murad Döneminde Doğan Bir Devlet Modeli Kapıkulu Ocağı,…

Kanadalılar Aslen Nereli? Küresel ve Yerel Perspektiflerden Derinlemesine Bir Yolculuk Köken ve aidiyet konularına farklı açılardan bakmayı seven biri olarak bugün sizlerle birlikte hem tarihsel hem de kültürel açıdan oldukça ilgi çekici bir sorunun peşine düşeceğiz: Kanadalılar aslen nereli? Belki bu soru ilk bakışta kolay gibi görünür. “Tabii ki Kanada’dan!” diyebilirsiniz. Ama işin aslı bundan çok daha karmaşık ve çok katmanlı. Çünkü Kanada’nın hikâyesi, yalnızca bir ülkenin değil, farklı kıtaların, medeniyetlerin ve göçlerin iç içe geçtiği küresel bir hikâyedir. Hadi bu konuyu birlikte hem evrensel hem de yerel gözlüklerle inceleyelim. — 🍁 Kanada’nın Temel Taşı: Yerli Halkların Derin Kökleri Kanadalı…

Türk Müziğinin Genel Özellikleri Nelerdir? Antropolojik Bir Yolculuk Bir antropolog olarak, insan kültürünün sesini dinlemek, toplumların kimliğini anlamanın en saf yollarından biridir. Türk müziği bu anlamda yalnızca bir sanat dalı değil, binlerce yıllık kültürel bir hafızadır. Her ezgi, her ritim, her makam; bir toplumun yaşam biçimini, değer sistemini ve sembolik dünyasını taşır. Türk müziği, bir milletin duygusal haritasıdır. Anadolu’nun zengin kültürel çeşitliliği içinde, müzik hem ritüel bir pratik hem de kimlik inşasının en güçlü aracıdır. Antropolojik Bakış: Müziğin Sosyal Dokusu Antropoloji, müziği yalnızca işitsel bir deneyim olarak değil, toplumsal bir iletişim biçimi olarak ele alır. Türk müziğinde bu durum belirgindir.…

Tuna Türk İsmi mi? Kültürel Kimlik, İsim ve Hafızanın Antropolojik İzleri Bir Antropoloğun Gözünden: İsimlerin Sessiz Kültürel Haritası İsimler, insanlık tarihinin en eski sembollerinden biridir. Her biri bir kültürel hafıza taşıyıcısı, bir kimlik beyanıdır. Antropolojik bir gözle baktığımızda bir ismin sadece bir ses dizisi olmadığını; ritüeller, gelenekler, topluluk hafızası ve kimlik kodlarıyla örülü bir sosyal yapıyı temsil ettiğini görürüz. Bu bağlamda “Tuna” ismi, yalnızca bireysel bir kimlik tercihi değil; çok katmanlı bir kültürel semboldür. Peki, Tuna Türk ismi mi? Cevap yalnızca “evet” ya da “hayır” değildir; bu sorunun cevabı bizi Türk kültürünün tarihsel coğrafyasına, suyla kurulan sembolik ilişkilere ve kimlik…

Pilavcılar Hangi Pirinci Kullanıyor? Tarihten Masaya Uzanan Bilgi, Teknik ve Damak Zevki Pilav, sadece bir garnitür değil; Anadolu’nun sofraya, tarihine ve kolektif hafızasına yazdığı bir metindir. Bir pilavcı için doğru pirinci seçmek, kitabın doğru kâğıdını seçmek gibidir: doku, parlaklık, tane yapısı ve su tutma kapasitesi tüm hikâyeyi değiştirir. Peki sahadaki gerçek nedir? Günümüzde Türkiye’deki pilavcıların büyük bölümü “tane tane” sonuç verdiği için baldoyu tercih eder; maliyet, menü ve hedeflenen dokuya göre Osmancık ve bölgesel spesiyaliteler (ör. Tosya Sarıkılçık) da devreye girer. Baldo’nun Trakya ve Gönen hattında güçlü bir üretim tabanı vardır; 2025’te “Balıkesir Gönen Pirinci”nin coğrafi işaretle tescillenmesi, bu tercihin…