Kategori: Makaleler

Kalp kası çalışmazsa, sadece bir organ durmaz; bir hayatın ritmi, bir toplumun sesi, bir kültürün hikâyesi de susar. Bugün size bir organın sessizliğinden bahsetmek istiyorum — ama bu, tıbbi bir yazıdan çok daha fazlası. Çünkü kalp kası çalışmadığında, sadece beden durmaz; aileler, şehirler, kültürler de sarsılır. Dünyanın her yerinde kalp, yaşamın sembolüdür. Bir yanda ritmiyle şiirlere, şarkılara konu olur; öte yanda tıpta yaşam çizgisinin son noktasını temsil eder. Peki kalp kası çalışmazsa ne olur? Kalp Kası Çalışmadığında: Bedenin Sessizliği Kalp kası, yani miyokard, yaşamın motorudur. Her atışta kanı pompalar, oksijeni organlara taşır, dokuları canlı tutar. Bu kas çalışmadığında vücut birkaç…

Güherçile Nasıl Bulundu? — İktidarın Tozuyla Yazılan Tarih Bir siyaset bilimci olarak her zaman şunu merak etmişimdir: Güç, tıpkı bir kimyasal bileşik gibi, hangi bileşenlerin karışımıyla ortaya çıkar? Güherçile — yani potasyum nitrat — ilk bakışta sıradan bir madde gibi görünür. Ancak insanlık tarihine baktığımızda, bu maddenin keşfi yalnızca kimyanın değil, iktidarın da seyrini değiştirmiştir. Bu yazıda “Güherçile nasıl bulundu?” sorusunu sadece bilimsel bir keşif olarak değil, güç, kurum, ideoloji ve vatandaşlık eksenlerinde siyasal bir metafor olarak ele alacağız. Bir Keşiften Fazlası: Güherçile ve Gücün Doğuşu Tarihçiler, güherçilenin ilk kez Orta Çağ’da Çinli simyacılar tarafından keşfedildiğini söyler. Onlar ölümsüzlük iksiri…

Gösterişli İhtişamlı Ne Demek? Antropolojik Bir Bakışla İnsan Kültüründe Parıltının Anlamı Kültürlerin Parıltısına Antropolojik Bir Davet Bir antropolog için her toplum, insanın kendini ifade etme biçimlerinin eşsiz bir yansımasıdır. Törenlerdeki kıyafetler, tapınakların süslemeleri, hatta bir yemeğin sunumu bile bir kültürün dünyayı nasıl gördüğünü anlatır. “Gösterişli” ve “ihtişamlı” kelimeleri bu bağlamda yalnızca estetik tanımlar değildir; insanın anlam yaratma, güç sergileme ve aidiyet kurma yollarının birer sembolüdür. Bu yazıda, bu iki kavramı antropolojik bir perspektiften ele alarak, onların ritüellerde, topluluk yapılarında ve kimlik inşasında nasıl rol oynadığını keşfedeceğiz. Gösterişin Kültürel Kökleri: Görünür Olmanın Gücü Gösteriş, en temel anlamıyla kendini görünür kılma eylemidir.…

Gelenek ve Göreneklerin Siyasal Anatomisi: Toplumsal Düzenin Görünmeyen Güç Haritası Bir siyaset bilimcinin gözünden dünya, yalnızca yasalar ve kurumlarla değil; güç ilişkilerinin sessiz örgüsüyle şekillenir. İnsan toplulukları, yalnızca kanunlarla değil, gelenek ve göreneklerin çizdiği görünmez sınırlar içinde yaşar. Her davranış, bir düzeni sürdürür ya da ona meydan okur. Peki bu görünmez kurallar, yani gelenek ve görenekler, iktidarın kendisini yeniden üretmesinde nasıl bir rol oynar? Toplumsal düzen, yalnızca kimin yönettiğiyle değil, nasıl itaat edildiğiyle de ilgilidir. Gelenek ve Görenek Nedir? Sosyolojiden Siyasete Geçiş Sosyolojik açıdan gelenek, bir toplumun geçmişten bugüne aktardığı davranış biçimleri, inançlar ve değerler bütünüdür. Görenek ise bu değerlerin…

Harbiye Askerî Ne Demek? Küresel ve Yerel Perspektiflerden Bir Bakış Bazı kelimeler vardır ki sadece anlamıyla değil, taşıdığı tarih ve duygu yüküyle de insanı içine çeker. “Harbiye” kelimesi de tam olarak böyledir. Kimi için disiplin, kimi için vatan sevgisi, kimi içinse yüzyıllar boyunca değişmeyen bir onur simgesidir. Bu yazıda “Harbiye askerî ne demek?” sorusuna yalnızca sözlük anlamıyla değil, küresel ve yerel perspektiflerle yaklaşacağız. Çünkü “Harbiye” dediğimizde, aslında bir toplumun kendini savunma, varlığını koruma ve değerlerini aktarma biçiminden söz ediyoruz. Bu kavram, sadece Türkiye’ye özgü bir ifade değildir; dünyanın dört bir yanında benzer kurumlar, benzer ideallerle farklı adlar altında yaşamaktadır. Fakat…

Göç Eden Kişiye Ne Denir? Tarihten Günümüze Bir Yolculuk Tarihçi gözüyle geçmişe bakarken insanın hareketliliği, yani göç, her dönemde toplumları yeniden şekillendiren bir unsur olarak karşımıza çıkar. Göç eden kişiye bugün Türkçede “göçmen” deriz. Fakat bu basit tanım, ardında yüzyılların acısını, umudunu, dönüşümünü ve kültürel izlerini taşır. Göçmen, yalnızca bir yerden bir yere geçen insan değil; tarihin akışını değiştiren, toplumların hafızasında derin izler bırakan bir figürdür. Göçün İlk İzleri: İnsanlığın Ortak Hikâyesi Göç eden kişiye dair ilk ipuçlarını insanlık tarihinin en eski dönemlerinde buluruz. Homo sapiens türünün Afrika’dan başlayarak Asya ve Avrupa’ya yayılması, aslında kitlesel bir göç hareketiydi. Bu insanlar,…

Gladyatör Devlet Nedir? Eğitimle İlgili Derin Bir Bakış Eğitim, insanın içsel potansiyelini en yüksek seviyeye çıkarmak için bir araçtır. Öğrenmenin gücü, sadece bilgi aktarımı değil, aynı zamanda bireyin dünyayı algılama biçimini dönüştürmesidir. Bir eğitimci olarak, her bir öğrencinin zihninde bir farkındalık yaratma arzusuyla her dersin başında, bu dönüşümün ne kadar değerli olduğunu hatırlıyorum. Ancak öğrenme süreci bazen, bize gösterilenin ötesine geçmek için cesaret ve eleştirel düşünme gerektirir. Bugün, gladyatör devleti gibi düşünceler üzerinden eğitimle bağlantılı bir kavramı inceleyeceğiz. Gladyatör Devlet Nedir? “Gladyatör devleti” terimi, genellikle mevcut eğitim sistemlerinde veya toplumsal yapılarda bireylerin sürekli bir rekabet ve mücadele içinde oldukları, ancak…

“Mahzar” kelimesi kulağa hem zarif hem de ağır gelir. Fakat anlamı, yalnızca bir sözcüğün tanımını değil, kültürlerin insanı anlama biçimini de içinde taşır. Mahzar Ne Demek TDK? Küresel ve Yerel Bakış Açılarından Bir Yolculuk Farklı Açılardan Bakmayı Sevenlerin Merakına Kelimeler bazen sıradan bir tanımdan fazlasıdır. “Mahzar” da onlardan biri. İlk duyduğumuzda eski bir mektuptan, bir divan şiirinden ya da bir hukuk belgesinden çıkmış gibi gelir. Ama derinlere indikçe bu kelimenin, hem bireysel hem toplumsal bir anlam katmanını taşıdığını fark ederiz. Ben de bugün sana, bu çok katmanlı kelimenin hem TDK’daki tanımını hem de dünyanın farklı köşelerinde yankılanan anlamlarını anlatmak istiyorum.…